Deszczówka w mieście na wagę złota
Wzrost liczby ludności na świecie, gwałtowna urbanizacja i degradacja środowiska naturalnego mają poważne konsekwencje, jeśli chodzi o zasoby wody – stąd można mówić, że deszczówka w mieście jest na wagę złota. Dlatego sprawne gospodarowanie wodą opadową to aktualnie jeden z największych problemów rozwijających się urbanistycznie miast Europy. Tradycyjne techniki gospodarowania wodą deszczową często tylko potęgują efekt straty wody. W przypadku, kiedy woda zostanie jednak poprawnie odprowadzona pojawiają się zjawiska zaburzenia klimatu lokalnego związane z obniżeniem się wód gruntowych, a co się z tym wiąże – suszą miejską i potęgowaniem się efektu miejskiej wyspy ciepła. Wszystkie te zdarzenia oddziałują negatywnie na funkcjonowanie terenów zieleni i ludzi w mieście.
„Aktualny stan zasobów wodnych w miastach wynika z niewłaściwego zagospodarowania zlewni czyli obszarów, z których wody spływają do jednego wspólnego zbiornika oraz z przyśpieszonych zmian klimatu” – mówią dr inż. Dariusz Świerk i mgr inż. arch. kraj. Patryk Antoszewski z Katedry Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. „Powoduje to wzmożone występowanie zjawisk ekstremalnych, takich jak: powodzie i susze, zwiększone ryzyko pożaru terenów leśnych i terenów zieleni, obniżenie poziomu wód, zwiększenie prędkości spływu powierzchniowego, wysychanie siedlisk związanych z wodą a przez to zmniejszenie ich powierzchni, negatywny wpływ na zasilanie wód podziemnych, spadek żywotności drzew i zmniejszenie bioróżnorodności” – wymieniają naukowcy.
Jednym z rozwiązań tego problemu jest zintegrowane zarządzanie wodami opadowymi bazujące na gospodarowaniu opadem na terenie gdzie wystąpił – celem jego lokalnej retencji, infiltracji i parowania. Aby możliwe było wdrażanie systemów bazujących na lokalnym zachowaniu zasobów wód opadowych należy zmienić sposób postrzegania miasta. Konieczne jest zrozumienie niezbędności wody w mieście i zaprzestania myślenia o niej w kategorii produktu.
„Mała retencja to techniczne i nietechniczne działania, których celem jest poprawienie bilansu wodnego poprzez zwiększenie jej naturalnej zdolności retencyjnej czyli wydłużenie czasu odpływu wód ze zlewni poprzez gromadzenie ich w różnego rodzaju obiektach, a także środowisku” – mówi dr inż. Dariusz Świerk. – „Wpływa to na zachowanie wody w miejscu jej opadu oraz na szeroko rozumiany rozwój „naturalnego” krajobrazu w mieście. Ma ona na celu zmniejszenie negatywnych skutków związanych z zaburzeniem cyklu hydrologicznego w mieście”.
Działania związane z gromadzeniem i przetrzymywaniem wody można podzielić na dwie kategorie: działania strukturalne odpowiadają za oczyszczanie wody i jej infiltrację oraz retencję a niestrukturalne ograniczają powstawanie zanieczyszczeń i odpływ powierzchniowy. Działania strukturalne polegają na stosowaniu rozwiązań technicznych, inwestycyjnych i okołoinwestycyjnych takich jak budowy, rozbudowy, przekształcenia i adaptacje szarej infrastruktury, biorąc pod uwagę stosowanie najlepszych praktyk w gospodarowaniu wodą deszczową. Przykładem mogą tu być chociażby zielone dachy powstające na wiatach przystankowych w Poznaniu. Działania strukturalne to przede wszystkim powierzchnie przepuszczalne, pasy roślinności buforowej, urządzenia do infiltracji wód opadowych, urządzenia do powierzchniowej retencji wód opadowych, urządzenia hydrofitowe do oczyszczania wód opadowych oraz buforowe strefy roślinności przybrzeżnej z barierą biogeochemiczną, które mogą przechwytywać zanieczyszczenia z wody wbudowując je w swoje tkanki, a także spowalniać spływ powierzchniowy (rys. 1). Stosując powyższe rozwiązania można realnie zmniejszyć starty wody w mieście oraz wspomóc jej magazynowanie.
Rys. 1. Wizualizacja fragmentu projektu ekologicznego parku miejskiego z widokiem na urządzenia hydrotechniczne oraz buforowe strefy roślinności przybrzeżnej z barierą biogeochemiczną (autor: Patryk Antoszewski)
Deszczówka w mieście na wagę złota – tekst: Dr inż. Dariusz Świerk, mgr inż. arch. kraj. Patryk Antoszewski, Katedra Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Aktualności z gminy Swarzędz i okolic znajdziesz TUTAJ.
